مروری بر کتاب دوجلدی روزنامه نگاری ایرانیان و دیگر پارسی نویسان نوشته ناصرالدین پروین
جلد نخست کتاب روزنامه نگاری ایرانیان و دیگر پارسی نویسان(پیدایش)، در سه بخش، همراه با فصل مقدماتی و فصلی در جمع بندی آنچه گفته ایم تنظیم شده و از دیگر جلدها پربرگ تر است. زیرا در آن، درباره دوره اولین ها سخن می رود و سزاوار است با توجه به آنچه درباره منابع گفتیم آن اولین ها را به درستی و روشنی معرفی کنیم
فصل مقدماتی . دو گفتار یکم و دوم فصل مقدماتی، خواننده را با سیر ارتباط و پیام در جامعه ایران آشنا می سازد و پیشینه ای از کار چاپ در جهان فرهنگ ایرانی به دست می دهد. در فصلهای دیگر و جلدهای آینده اشاره به دگرگونیهایی که در این مورد پدید آمده ادامه خواهید یافت گفتار سوم ویژه واژگان روزنامه نگاری است. شاید چنین بخشی، باید در فصل «آشنایی ایرانیان با روزنامه نگاری» یا به صورت پیوست کتاب می آمد. ولی از آنجا که روزنامه نگاری فارسی از هند آغاز شده است، جای آن در فصلهای مربوط به ایران نبود. به این سبب و برای آشنایی خوانندگان با واژگان این حرفه، پیش از اشاره به آن واژگان در متن فصلها، مناسب دیدم این گفتار در فصل مقدماتی گنجانده شود.
بخش نخست، سه فصل نخست را زیر عنوان پیدایش روزنامه نگاری فارسی در هند» آوردم. محتوای این بخش، نه تنها برای ما ایرانیان، بل برای مردم شبه قاره نیز تازگی خواهد داشت. امیدوارم روزی آنان خود این مختصر را شرح و بسط بیشتری دهند و آنچه را که من به سبب آشنایی اندک با شبه قاره، پهناوری آن سرزمین و نبود وقت کافی در سفر به هند
ستان نتوانستم بیایم، بیابند و معرفی کنند تا هم سودش به خود آنها برسد و هم غنا و گسترش حیطه فرهنگ ایرانی بیش از پیش آشکار شود.
بخش دوم . بخش دوم در شش فصل یکسره به روزنامه نگاری ایران از آغاز آن به سال ۱۳۵۲ق تا قتل ناصرالدین شاه به سال ۱۳۱۳ ق اختصاص دارد
نخستین فصل این بخش (فصل چهارم) مقدمه فصلهای بعدی است که در آن به اوضاع سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ایران، به ویژه ارتباطهای اجتماعی و ابزار پیام رسانی پرداخته ام. مضمون فصل پنجم آن است که ایرانیان چگونه روزنامه را شناختند و سرنوشت نخستین روزنامه ایران چه بود. فصل ششم، فصلی است مستقل در معرفی روزنامه وقایع اتفاقیه و روزنامه های دیگری که تا سال ۱۳۸۲ق، پیش از استقلال دار الطباعه، چاپ شده است
اما فصلهای هفتم و هشتم و نهم به یکدیگر پیوسته اند. زیرا در آن دوره بیست و شش ساله (۱۳۱۳-۱۳۸۷)، اگر هم دگرگونیی پیش آمد اندک و سطحی بود. این سه فصل، در واقع همان تقسیم موضوعی سه گانه ای را دارد که در هر یک از فصلهای مستقل آورده ام: تاریخچه ویژگیهای اداری و فنی،
محتواء
بخش سوم، بخش سوم ویژه روزنامه های فارسی چاپ خارج است، یکی از فصلهای این بخش – یعنی فصل دوازدهم – را باید ادامه مسنطقی و تاریخی بخش اول کتاب درباره روزنامه های فارسی هند شمرد. فصلهای دهم، یازدهم و سیزدهم به اولین روزنامه های فارسی چاپ ترکیه و مصر و اروپا و قفقاز اختصاص دارد. این روش، یعنی تفکیک روزنامه نگاری داخل و خارج را، در جلدهای آینده نیز دنبال خواهیم کرد، اگرچه بسیاری از آن روزنامه ها با رویدادهار مسائل درون ایران پیوند داشتند و دست اندرکارانشان نیز ایرانی بوده اند
فصل چهاردهم فصل پایانی این جلد است و در آن گزارش موجزى از آنچه پیشتر گفته ایم زیر عنوان جمع بندی آمده است. این کاری است که در ضمن فصلهای مربوط به هند نیز کرده ام و در مورد ایران و دیگر سامانها نیازی به آن ندیدم
جلد دوم روزنامه نگاری ایرانیان و دیگر پارسی نویسان (بحران آزادی)، سیزده سال از تاریخ روزنامه نگاری پارسی وفی شده است؛ حال آنکه دوره «پیدایش» آن – چنانکه در جلد نخست دیدیم – حدود ۱۱۶ سال بود. همین، اهمیت کیفی و کمی سیزده سالی را که از شکاف افتادن به برج و باروی کهندژ استبداد با کشتن شاهی آغاز می شود و با برافراشتن درفش آزادیخواهی و مردمسالاری به برکناری شاهی دیگر می انجامد، نشان می دهد. در واقع، این سیزده سال دوره به سخن آمدن و پر و بال گرفتن کودکی بود که در جلد نخست از زایش دشوار و رشد کند و افت و خیز او سخن رفته است.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.